Shuklam-baradharam Vishnum shashivarnam chaturbhujam |
Prasanna vadanam dhyayet sarva vighnopa-shantaye ||
Vyasam vasistha-naptaram shakteh poutrama-kalmasham |
Parasha-raatmajam vande shukatatam taponidhim ||
Vyasaya vishnuroopaya vyasaroopaya vishnave |
Namo vai brahmanidhaye vasisthaya namo namah ||
Avikaraya shudhaya nithya paramathmane |
Sadaika roopa roopaya vishnave sarva gishnave ||
Yasya smarana-matrena janma-samsara bhandanat |
Vimuchyate namasta-smai vishnave pradha-vishnave ||
Om namo vishnave prabhavishnave
VAISHAMPAYANA UVACHA
Shrutva dharma nasheshana pavanani cha sarvashah |
Yudhishthirah shantanavam punareva abhya-bhashata ||
YUDHISHTHIRA UVACHA
Kimekam daivatam loke kim vapyekam parayanam |
Stuvantah kam ka marchantah prapnuyuh manavah-shubham ||
Ko dharmah sarva-dharmanam bhavatah paramo matah |
Kim japanmuchyate janthuh janma samsara-bandhanat ||
BHISHMA UVACHA
Jagat-prabhum deva-devam anantam purusho-tamam |
Sthuva nnama-sahasrena purushah satatottitah ||
Tameva charcha-yannityam bhaktya purusha mavyayam |
Dhyayan stuvan nama-syamschha yajamanah thameva cha ||
Anadi-nidhanam vishnum sarvaloka mahe-shvaram |
Lokadhyaksham sthuva nnityam sarva-duhkhatigo bhavet ||
Brahmanyam sarva-dharmagnam lokanam keerthi-vardhanam |
Lokanatham maha.-dbhootam sarvabhuta-bhavod-bhavam ||
Esha me sarva-dharmanam dharmo-dhikatamo matah |
Yadbhaktya pundaree-kaksham stavairarche nara sada ||
Paramam yo maha-tejaha paramam yo maha-tapaha |
Paramam yo mahad-bramha paramam yah parayanam ||
Pavitranam pavitram yo mangalanam cha mangalam |
Daivatam devatanam cha bhootanam yovyayah pita ||
Yatah sarani bhutani bhavantyadi yugagame |
Yasminscha pralayam yanti punareva yugakshaye ||
Tasya loka pradhanasya jaganna-thasya bhupate |
Vishnor nama-sahasram me shrunu papa-bhayapaham ||
Yani namani gounani vikhyatani mahatmanah |
Rishibhih parigeetani tani vakshyami bhootaye ||
Vishno-ranam sahasrasya vedavyaso maha munih |
Chandho nusthup tatha devah bhagavan devakee-sutah ||
Amrutham-shubdavo beejam shaktir-devaki nandanah |
Trisama hrudayam tasya shantya-rdhe viniyu-jyate ||
Vishnum jishnum maha-vishnum prabha-vishnum mahe-svaram |
Anekarupam daithyantham namami purushottamam ||
Asya shree vishno divya sahasranama sthotra maha-mantrasya, shree vedavyaso bhagavan rishih, ansthup-chandah shree maha vishnuh paramatma shree mannarayanoo devata, amritam-shoodbhavo bhanuriti beejam, devakee nandana srasthetih shakthi udbavah kshobha-noo-deva iti paramo mantrah, shankha-bhru-nnadakee chakreeti keelakam, sharnga-dhanva gadadhara itiastram rathanga-pani rakshobhya iti netram, trisama samaga ssamete kavacham,
Annandham para-bramheti yonih rutu-shudarshanah kala iti digbandanah, sree vishvaroopa iti dhyanam, shree maha vishnu-preet-yarthe vishnordivya sahasra-nama jape viniyogah.
Dhyanam
Kshiro-dhanvat-pradesha suchimani vilasat saikyate mauktikanam
Maalaak-la-pta-sanasthah spatika-mani nibhaih mauktikaih mandi-takngah |
Shrub-brai-rabrai-radabraih upari verachitaih muktah-peeusha-varsh
Aanande nah puniyat arenalina gadha shankha-panhi mukundaha ||
Bhuh padao yasyanabih viyada-suranelah chandra-soorya-cha-netra |
Karna-vasa-serodyah mooka-mapi dahano yesya-vaste-yamabdhih |
Antastham-yasya-vishwam-suranara khagago bhogi gandharva dhaithyeh !
Chitram ram-ramyate tham tribhuvana-vapusham vishnu-meesham namami !!
Om namo bhagavate vasudevaya
Shantha-karam bhujaga-shayanam padma-naabham suresham |
Vishva-khaaram gagana sadrusham megevarnam shubhangam ||
Lakshmi-kantham kamala-nayanam yogi-hrudhyana-gamyam |
Vande vishnum bava-bhaya-haram sarva-lokaika-natham ||
Megha-shyamam peetha-kauseya-vasam sree vatsajkam kaustu-bhod-bhace-thangam !
Punyo-petam pundari-kaya thaksham vishnum vande sarva-lokaika natham ||
Namah samasta bhutanam-adi-bhutaya bhubrite
Aneka-ruparupaya vishnave prabha-vishnave
Sashamkha-chakram-sakrireeta-kundalam sapeetha-vastram-saraseeru-he kshanam |
Sahara-vaksha sthala-shobi-kaustubham namami-vishnum-seerasaa chatur bhujam ||
Om vishvam vishnu rvashatkaro bhoota-bhavya bhavat-prabhuh |
Bhoota-krut bhoota-bhrud-bhavo bhootatma bhoota-bhavanah.|| “1”
Pootatma paramatma cha muktanam parama-gatih |
Avyayah purusha sakshee kshetragno-kshara eva cha.|| “2”
Yogo yoga-vidam neta pradhana puru-sheshvarah |
Narasimhavapu shreeman keshavah puru-shottamah.|| “3”
Sarvah sharvah shivah sthanuh bhootadi-rnidhi ravyayah |
Sambhavo bhavano bharta pradhavah prabhu reeshvarah ||. “4”
Swayambhoo shambhu radityah pushka raksho maha-svanah |
Anadi nidhano dhata vidhata dhatu ruttamah || “5”
Aprameyo hrushee-keshah padma-nabho-mara-prabhuh |
Vishva-karma manu-stvastha sthavishtah sthaviro dhruvah || “6”
Agrahyah shashvatah krishno lohi-takshah pratrdanah |
Prabhoota strikakubdhama pavitram mangalam param || “7”
Ishanah pranadah prano jyeshthah shreshthah prajpatih |
Hiranya-garbho bhoo-garbho madhavo madhu-soodanah || “8”
Ishvaro vikramee dhanve medhavee vikramah kramah |
Anuttamo dura-dharshah krutagnah kruti-ratmavan || “9”
Suresha sharanam sharma vishva-retah praja-bhavah |
Ahah samvatsaro vyalah pratyaya sarva-darshanah || “10”
Aja sarve-shvara siddhah siddhi sarvadi rachyutah |
Vrishakapi rame-yatma sarva-yoga vinih-srutah || “11”
Vasu rvasumana satyah samatma sammita samah |
Amoghah pundaree-kaksho vrusha-karama vrusha-krutih || “12”
Rudro bahushira babhruh vishva-yoni shuchi-shravah |
Amrita shashvatah stanuh vararoho maha-tapah || “13”
Sarvaga sarva-vidbhanuh vishva-kseno janardanah |
Vedo veda-vidha-vyango vedango veda-vit-kavih || “14”
Loka-dhyaksha sura-dhyaksho dharma-dhyakshah kruta-krutah |
Chatu-ratma chatu-rvyooha chatur-damshtrah chatur-bhujah || “15”
Bhrajishnu rbhojanam bhokta sahishnu rajaga-dadijah |
Anagho vijayo jeta vishva-yonih punar-vasuh || “16”
Upendro vamanah pramshuh amogha shuchi roorjitah |
Ateendra sangrahah sargo dhrutatma niyamo yamah || “17”
Vedyo vaidya sada yogee veeraha madhavo madhuh |
Ateendriyo maha-mayo mahotsaho maha-balah || “18”
Maha-buddhir-maha-veeryo maha-shaktir-maha-dyuthih |
Anirdeshyavapu-shreeman ameyatma maha dridhrut || “19”
Mahe-shvaso mahee-bharta shreeniva satamgatih |
Aniruddha sura-nando govindo govidam patih || “20”
Mareechi rdamano hamsah suparno bhuja-gottamah |
Hiranya-nabhah sutapah padma-nabhah praja-patih || “21”
Amrityu sarva-druk-simhah sandhata sandhi-man sthirah |
Ajo durma-rshana shastha vishru-tatma sura-riha || “22”
Guru rguru-tamo dhama satya satya para-kramah |
Nimisho-nimiisha srugvee vacha-spati ruda-radheeh || “23”
Agranee-rgramanee shreeman nyayo neta samee-ranah |
Sahasra-moordha vishvatma saha-srakshah saha-srapat || “24”
Avartano nivru-ttatma sam-vruta sampra-mardanah |
Aha-ssama-vartako vahnih anilo dharanee-dharah || “25”
Supra-sadah prasa-nnatma vishva srudvishva-bhugvibhuh |
Satkarta satkruta-sadhuh jahnur-narayano narah || “26”
Asan-khyeyo prame-yatma vishi-shta shishta-kruchu-chih |
Siddhar-thah siddha-sankalpah siddhida siddhi-sadhanah || “27”
Vrishahee vrishabho vishnuh vrusha-parva vrusho-darah |
Vardhano vardha-manascha vivikta shruti-sagarah || “28”
Subhujo durdharo vagmee mahendro-vasudho vasuh |
Naika-roopo bruha-droopah shipi-vishtah praka-shanah || “29”
Oja-hstejo dyuti-dharah praka-shatma prata-panah |
Bhuddhah-spashta-khsharo mantrah chandramshu-rbhaskara-dyutih || “30”
Amritam-shoodbhavo bhanuh shasha-bindhu-sureshvarah |
Ausha-dham jagata setuh satya-dharma para-kramah || “31”
Bhoota-bhavya bhava-nnathah pavanah pavano-nalah |
Kamaha-kama-krutkantah kamah kama-pradah prabhuh || “32”
Yugadi-krudyu-gavarto naika-mayo maha-shanah |
Adrushyo vyakta-roopaschha sahasra-jidanantajit || “33”
Ishto-vishishta shishte-shtah shikhandee nahusho vrushah |
Krodhaha krodha-krutkarta vishva-bahurma-heedharah || “34”
Achyutah-prathithah pranah pranado vasa-vanujah |
Apamnidhi radishta-nam apra-mattah prati-shtitah || “35”
Skandah sanda-dharo dhuryo varado vayu-vahanah |
Vasudevo bruha-dbhanuh adidevah pura-ndarah || “36”
Ashoka starana starah shoora-showri rjane-shvarah |
Anu-koola shata-vartah padmee padma-nibhe-kshanah || “37”
Padma-nabho ravinda-kshah padma-garbha-shareera-bhrut |
Mahardhi bhooddho vruddha-tma maha-ksho garuda-dhvajah || “38”
Atula-sharabho bheemah sama-yagno havir-harih |
Sarva lakshana lakshanyo lakshmeevan samiti-njayah || “39”
Veksharo rohito margo hethur-damodara sahah |
Mahee-dharo maha-bhago vegavana-mitashanah || “40”
Udbhavah ksho-bhano devah shree-garbhah parame-shvarah |
Karanam karanam karta vikarta gahano guhah || “41”
Vyava-sayo vyava-sthanah sams-thanah sthanado dhruvah |
Para-rdhih parama-spashta stushtah pushtah-shubhe-kshanah || “42”
Ramo viramo virajo margo neyo nayo-nayah |
Veera-shakti-matam shreshto dharmo dharma-vidu-ttamah || “43”
Vaikunthah purushah pranah pranadah pranavah pruthuh |
Hiranya-garbha shatru-ghno vyapto vayu-radho-kshajah || “44”
Rutu-sudar-shanah-kalah para-meshthi pari-grahah |
Ugra-samva-tsaro daksho vishramo vishva-dakshinah || “45”
Vistarah sthavara ssthanuh pramanam beeja-mavyayam |
Artho-nartho maha-kosho maha-bhogo maha-dhanah || “46”
Anir-vinnah sthavishto bhooh dharma-yoopo maha-makhah |
Nakshatra-nemir-nakshatree kshamah shamah-samee-hanah || “47”
Yagna ijyo mahe-jyashcha kratuh-satram satam-gatih |
Sarva-darshee nivru-tatma sarva-gno gnana muttamam || “48”
Suvrata-sumukha-sookshmah sughosha-sukhada-suhrut |
Mano-haro jita-krodho veerba-burvi-daranah || “49”
Swapanah svavasho vyapee naika-tma naika-karmakrut
Vatsaro vatsalo vatsee ratnagarbho dhaneshvarah “50”
Dharmagubdharmakrutdharmee sadasatksharamaksharam |
Avignata saha-sramshuh vidhata kruta-lakshanah || “51”
Gabhasti-nemi-satvasthah simho bhoota-mahe-shvarah|
Adidevo mahadevo devesho deva-bhrudguruh || “52”
Uttaro gopatir-gopta gnana-gamyah pura-tanah |
Shareera-bhoota-bhrud-bhokta kapee-ndro bhoori-dakshinah || “53”
Somapo mrutapa-somah purujit-puru-sattamah |
Vinayo-jaya-satya-sandho dasha-rhah satva-tampatih || “54”
Jeevo vina-yita sakshee mukundo mita vikramah |
Ambho-nidhi rana-ntatma maho-dadhi-shayo-ntakah || “55”
Ajo maharhah svadhavyo jita-mitrah pramo-danah |
Anando nandano nandah satya-dharma trivi-kramah || “56”
Maharshih kapila-charyah krutagno medi-neepatih |
Tripada-strida-shadh-yakshah maha-shringah krutan-takrut || “57”
Maha-varaho govindah sushenah kana-kangadee |
Guhyo gabheero gahano gupta-shchakra gadadharah || “58”
Vedhah-svango jitah-krishno dridha-sankarshano chyutah |
Varuno varuno vrukshah pushka-raksho maha-manah || “59”
Bhaga-van bhagaha-nandee vana-malee hala-yudhah |
Adityo jyoti-radityah shishnur-gati-sattamah || “60”
Sudhanva khana-parashuh daruno dravinah pradah |
Divi-spru-ksarva drugvyaso vacha-spati rayonijah || “61”
Trisama samaga-samah nirvanam bheshajam bhishak |
Sanya-sakrutchha-mashanto nishtha-shantih para-yanam || “62”
Shubhanga-shanti-dasrushta kumudah kuva-leshayah |
Gohito gopati-rgopta vrusha-bhaksho vrusha-priyah || “63”
Anivarthee nivru-ttatma samkshepta kshema-krutchhivah |
Shree-vatsa-vakshah shree-vasah shree-pathih shree-matam varaah || “64”
Shreeda-shreeshah shree-nivasah shree-nidil-shree-vibhavanah |
Shree-dhara-shree-kara-shreyah shreem-man-lokatra-yashrayah || “65”
Svaksha svangah shata-nando nandi-rjyoti rgane-shvarah |
Viji-tatma vidhe-yatma satkeerti-shchhinna samshayah || “66”
Udeerna-sarva-tashchakshuh aneesha shashvatah sthirah |
Bhooshayo bhooshano bhooti vishoka shoka-nashanah || “67”
Archishma narchitah kumbho vishu-ddhatma visho-dhanah |
Aniriddho pratirathah pradyumno mita-vikramah || “68”
Kala-neminiha shourih shoora shoora-jane-shvarah |
Tilo-katma trilo-keshah keshavah keshiha harih || “69”
Kama-devah kama-palah kamee kantah kruta-gamah |
Anirde-shyavapuh vishnuh veero nantho dhananjayah || “70”
Bramhanyo bramha-krut bramha barmha bramha vivar-dhanah |
Bramha-vitbramahno bramhee bramhagno bramhana-ptiyah || “71”
Maha-kramo maha-karma maha-teja mahoragah |
Maha-kritu rmahayajva maha-yagno maha-havih || “72”
Stavya-stava-priya stotram stuta stotaa rana priyah |
Poornah poorayita punyah punya-keerti rana-mayah || “73”
Mano-java steertha-karo vasu-reta vasu-pradah |
Vasu-prado vasu-devo vasur-vasu-mana havih || “74”
Sadgati satkruti-satta sadbhooti satpa-rayanah |
Shoora-seno yadu-shreshthah sanni-vasa suya-munah || “75”
Bhoota-vaso vasu-devah sarva-sunilayo nalah |
Darpaha darpado drupto durdharo thapa-rajitah || “76”
Vishva-moortir-maha-moortih deepta-moorti ramoortiman |
Aneka-moorti-ravyaktah shata-moorti shata-nanah || “77”
Eko-naika savah kah kim yatta-tpada manu-ttamam |
Loka-bandhu rlokanatho madhavo bhakta-vatsalah || “78”
Suvarna varno hemango varanga shchhanda-nangadee |
Veeraha vishama shoonyo khritashee rachala shchalah || “79”
Amanee manado manyo loka-swamee trilo-kadhrut |
Sumedha medhajo dhanyah satya-medha dhara-dharah || “80”
Tejo vrusho dyuti-dharah sarva-shastra-bhrutam varah |
Pragraho nigraho vyagro naika-shrungo gada-grajah || “81”
Chatur-moorti chatur-bhahu chatur-vyoohah chatur-gatih |
Chatu-ratma chatur-bhavah chatur-veda-videkapat || “82”
Sama-varto nivru-ttatma durjayo durati-kramah |
Durlabho durgamo durgo dura-vaso dura-riha || “83”
Shubhango loka-sarangah sutantu stantu-vardhanah|
Indra-karma maha-karma kruta-karma kruta-gamah || “84”
Udbhava sundara sundo ratana-nabha sulo-chanah |
Arko vaja-sani shrungi jayantah sarva-vijjay || “85”
Suvarna bindu-rakshobhyah sarva-vagee-shvare-shvarah |
Maha-hrado maha-garto maha-bhooto maha-nidhih || “86”
Kumudah kundarah kundah parjnyah pavano nilah |
Amrutamsho mruta-vapuh sarvagnah sarva-tomukhah || “87”
Sulabha suvratah siddhah shatruji chhatru-tapanah |
Nyagro-dhodumbaro shvatthah chanoo-randhru nishoo-danah || “88”
Saha-srarchi sapta-jihvah saptai-dha sapta-vahanah |
Amoorti ranagho chintyo bhaya-krudbhaya-nashanah || “89”
Anu rbruha tkrushah sthoolo guna-bhrunnir-guno-mahan |
Adhruta svadhruta svastyah pragvamsho vamsha vardhanah || “90”
Bhara-bhrut kathito yogee yogeeshah sarva kamdah |
Ashrama shramanah kshamah suparno vayu-vahanah || “91”
Dhanur-dharo dhanur-vedo dando damayita damah |
Apara-jita sarva-saho niyanta niyamo yamah || “92”
Satvavan satvika satyah satya-dharma para-yanah |
Abhi-prayah priyarhorhah priyakrut preeti-vardhanah || “93”
Vihaya-sagati rjyotih suru-chirhu-tabhugvibhuh |
Ravi rvirochana sooryah savita ravi lochanah || “94”
Ananta huta-bhugbhokta sukhado naikado grajah |
Anirvinna sada-marshee lokadhi-shthana madbhutah || “95”
Sanaa tsana-tana-tamah kapilah kapi-ravyayah |
Svastida svasti-krut svasti svastibhuk svasti-dakshinah || ‘96”
Aroudrah kundalee chakree vikra-myoorjita shasanah |
Shabdatiga shabda-sahah shishira sharva-reekarah || “97”
Akroorah peshalo daksho dakshinah kshaminam varah |
Vidvattamo veeta-bhayah punya-shravana keertanah || “98”
Uttarano dushkrutiha punyo dussvapna nashanah |
Veeraha rakshana santo jeevanah parya-vasthitah || “99”
Anantha roopo nantha shreeh jitamanyur-bhayapahah |
Chatu-rasro gabhee-ratma vidisho vyadisho dishah || “100”
Anadi rbhoorbhuvo lakshmeeh suveero ruchi-rangadah |
Janano jana janmadih bheemo bheema-para-kramah || “101”
Adhara nilayo dhata pushpa-hasah praja-garah |
Urdhvaga satpa-thacharah pranadah pranavah panah || “102”
Pramanam prana nilayah prana-bhrut prana jeevanah |
Tattvam tattva videkatma janma mrutyu jaratigah || “103”
Bhoorbhuva svasta-rustarah savita prapi-tamahah |
Yagno yagna-patir-yajva yagnango yagna-vahanah || “104”
Yagna-bhrut yagnakru t yagee yagnabhuk yagna-sadhanah |
Yajna-ntakrut yagna guhyam anna mannada eva-cha || “105”
Atma-yoni svayam jaato vaikhana sama-gayanah |
Devakee nandana srashta kshiteeshah papa-nashanah || “106”
Shankha-bhrut nandakee chakree sharngadhanva gada-dharah |
Rathanga-pani rakshobhyah sarva praha-rana-yudhah || “107”
Sree sarva-praha-rana-yudha om naman ithi
Vanmalee gadee sharngi shankhee chakree cha nandakee |
Shree-maannaraayano vinshuh vaasu-devo dhira-kshatu || “108”
(repeat the above two lines)
Iteedam keerta-neeyasya kesha-vasya maha-tmanah |
Namnam sahasram divya-nam ashe-shena prakeer-titam || “1”
Ya edam shrunuyat nityam yaschhapi parikeertayet |
Nashubham-prapnuyat-kinchit so mutreha-cha-manavah || “2”
Vedan-tago bramhana-syat kshatriyo vijayee bavet |
Vaisyo dhana-samru-ddhasyat shhoodra sukha mavap-nuyat || “3”
Dharmarthee prapnu-yatdharmam artharthee chartha mapnuyat|
Kamana-vapnuyat-kamee prajarthee chapnu-yat-prajam || “4”
Bhakt-imanya sadotthaya shuchi-stadgata manasah |
Sahasram vasu-devasya namna metat prakee-rtayet || “5”
Yashah prapnoti vipulam ynati praadhanya meva-cha |
Achalam shriya mapnothi shreyah prapnotya-nuttamam || “6”
Na bhayam kvachi dapnoti veeryam tejachha vindati |
Bhava tyarogo dhyu-timan bala-roopa gunan-vitah || “7”
Rogarto muchyate rogat baddho muchyeta bandhanat |
Bhaya nmuchyeta bheetastu muchye tapanna apadha || “8”
Durganya-titara tyashu purushah purusho-ttamam |
Stuva nnama-saha-srena nityam bhakti saman-vitah || “9”
Vasu-deva-shrayo marthyo vasu-deva para-yanah |
Sarva-papa vishu-ddhatma yati bramha sana-tanam || “10”
Na vasu-deva bhakta-nam ashubham vidyate kvachit |
Janma mrithyu jara vyadhi bhayam naivapa jayate || “11”
Emam stava madhee-yanah shraddha-bhakti sama-nvitah |
Yujye tatam sukha-kshantih shree-dhrati smruti keertibhih || “12”
Na krodho na matsaryam na lobho na shubha-matih |
Bhavanti kruta punyanam bhakta-nam puru-shottame || “13”
Dhyou sachan-drarka nakshatra kham disho bhoorma-hodadhih |
Vasu-devasya veeryena vidhrutani mahat-manah || “14”
Sa-sura-sura gandharvam sa-yaksho-raga raksha-sam |
Jaga-dvashe varta-tedam krishnasya sachara-charam || “15”
Indri-yani mano-buddhih satvam tejo-balam dhrutih |
Vasu-devatma kanyahuh kshetram-kshetragyna eva cha || “16”
Sarva-gamana macharah prathamam pari-kalpate |
Aachara prabhavo dharmo dharmasya pradhu-rachyutah || “17”
Rushayah pitaro devah maha-bhootani dhatavah |
Jangama-jangamam chedam jagannaraya-nodbhavam || “18”
Yogo gynanam tatha sankhyam vidya shilpadi karma-cha |
Vedah shasthrani vigynana etat-sarvam janar-danat || “19”
Eko-vishnu rmaha-dbhootam prutha-gbhoota nyanekasah |
Trilon-lokan-vyapya-bhootatma bhujkte vishva-bhugavyayah || “20”
Emam stavam bhagavato vishnor-vyasena keertitam |
Pathedya echhet purushah shreyah praptum sukhani-cha || “21”
Vishve-shvara majam devam jagatah prabhu mavyam |
Bhajanti ye pushka-raksham nate yanti para-bhavam || “22”
Na te yanti para-bhavam om nama iti
ARJUNA UVACHA
Padma-patra visha-laksha padma-nabha suro-ttama |
Bhaktana manu-raktanam trata bhava janar-dana || “23”
SHREE BHAGAVAN UVACHA
Yo-mam nama saha-srena stotu michhati pandava |
Sho ha mekena shlokena stuta eva na samshayah || “24”
Stita eva na samshaya om nama iti
VYASA UVACHA
Vasa-naad vasu devsaya vasitham te jaga-thrayam |
Sarva-butha nivaso si vaasu-deva namo stute || “25”
Vasu-deva namostute om nama iti
PARVATI UYVACHV
Keno-paayena laghunaa vishnur-nama saha-skrakam |
Patyate pamditeh nityam shortu michha myaham prabho || “26”
ESHWARA UVACHA
Shree-rama ram rameti rame raame mano-rame |
Saha-sranaama tattulyam raama-naama varaa-nane || “27”
Raama-naama varaa-nana om nama iti
(The above 2 lines read 2 times)
BRAMHO UVACHA
Namo stvana-ntaya saha-sramurtaye
Saha-srapaa-dakshi shiroru-bahave |
Saha-sranaamne puru-shaya shashvate
Saha-srakoti-yuga-dharine namah || “28”
Saha-srakoti yuga-dharina om nama iti
SANJAYA UVACHA
Yatra yoge-shvarah krushno yatra paardho dhanur-dharah |
Tatra-shreeh vijayo bhutih dhruva neetih mati rmama || “29”
SHREE BHAGA-VAANU-VACHA
Ananya-schanta-yanto mam ye janaah paryu-panate |
Tesham nitya-bhiyuktanaam yoga-kshemam vaha-myaham || “30”
Pari-tranaya sabhunaam vinaa-shaya cha dushkrutam |
Dharam samstha-panardhaya sambha-vami yuge yuge || “31”
Aartha-vishanna-shithila-schabhitah ghoreshucha-vyadhi-varthamanah |
Samkeertya-narayana-shabda-matram vimukta-duhghah-sukhino-bhavanti || “32”
Kayena vaachha mana-sendhriyerva
Buddhyatma-naavaa prakrute-svabha-vaat |
Karomi yadyat sakalam parasmai
Naaraa-yanayeti samarpa-yame ||
Sarvam shree-krishnar-panamastu
Monday, September 22, 2008
ramayana
The Rāmāyaṇa (Devanāgarī: रामायण) is an ancient Sanskrit epic attributed to the Hindu sage (maharishi) Valmiki and an important part of the Hindu canon (smṛti). It was the original story on which other versions were based such as the Khmer Reamker, the Thai Ramakien, the Lao Phra Lak Phra Lam the Malay Hikayat Seri Rama and the Maranao Darengan.
The name Rāmāyaṇa is a tatpurusha compound of Rāma and ayana "going, advancing", translating to "Rāma's Journey".[1] The Rāmāyaṇa consists of 24,000 verses[2] in seven books, and 500 cantos (kāṇḍas)[3] and tells the story of Rāma, whose wife Sita is abducted by the demon (Rākshasa) king of Lanka, Rāvana. Thematically, the epic explores themes of human existence and the concept of dharma.[4]
Verses in Rāmāyana are written in thirty two syllable meter called anustubh and the epic was an important influence on later Sanskrit poetry and Indian life and culture, primarily through its establishment of the śloka meter. But, like its epic cousin the Mahābhārata, the Rāmāyana is not just an ordinary story. It contains the teachings of the very ancient Hindu sages and presents them through allegory in narrative and the interspersion of the philosophical and the devotional. The characters of Rama, Sita, Lakshmana, Bharata, Hanumān and Rāvana (the villain of the piece) are all fundamental to the cultural consciousness of India.
One of the most important literary works on ancient India, the Ramayana has had a profound impact on art and culture in the Indian subcontinent and Southeast Asia. The story of Rama has inspired great amounts of latter-day literature in various languages, notable among which are the works of the Tamil poet Kambar of the 13th century, Molla ramayanam in Telugu and the 14th century Kannada poet Narahari Kavi's Torave Ramayan,fifteenth century Bengali poet Krittibas Ojha, known as the Krittivasi Ramayan and the sixteenth century Hindi poet Tulsidas. The Ramayana became popular in Southeast Asia during the 8th century and was represented in literature, temple architecture, dance and theater.
Contents[show] |
[edit] Authorship
Traditionally, Ramayana is ascribed to a single author, Vālmiki. Textual scholar Robert P. Goldman concludes that, in the face of unanimous Indian tradition and the uniform character of much of the work, there is no reason to believe that a man named Valmiki did not write the main portion of the Ramayana. However, the work as it is now known is believed to have many interpolations of a much later date than the original kernel of the work. [5] The Ramayana was a "growth of centuries, but the main story is the creation of one mind."[6]
Valmiki (Sanskrit: वाल्मीकि, vālmīki) (ca. 400 B.C.E., northern India)[1] is celebrated as the poet harbinger in Sanskrit literature. He is the author of the epic, Ramayana, based on the attribution in the text of the epic itself[2]. He is the inventor of the vedic poetic meter shloka, which defined the form of the Sanskrit poetry in many latter works.
He is revered as the first poet in Hinduism. There is also a religious movement based on Valmiki's teachings as presented in the Ramayana and the Yogavashista called Valmikism. .
[edit] The Story
Valmiki's Ramayana, the oldest version of Ramayana, is the basis of all the various versions of the Ramayana that are relevant in the various cultures. The text survives in numerous complete and partial manuscripts, the oldest surviving of which is dated from the eleventh century AD.[7] The current text of Valmiki Ramayana has come down to us in two regional versions from the north and the south of India. Valmiki Ramayana has been traditionally divided into seven books, dealing with the life of Rama from his birth to his death.
The story is about Rama, a prince in the city of Ayodhya - the capital of Kosala kingdom, belonging to Suryavansh (the Sun dynasty) - sometimes referred to as Raghuvansh (Raghu dynasty, named after Raghu, one of his illustrious forefathers). The story starts just before his birth and ends after his death when his two sons ascend to power.
The story operates at multiple levels: at one level, it describes the society at that time: vast empires, the life of a prince destined to become the next king, the rivalry between mothers and stepmothers, the bond of affection and loyalty between brothers, contests to win the hands of a princess, etc. At a second level, it describes how a ethical human being and a leader of men conducts himself at all times, facing situations with equanimity, rising to occasions to lead his people independent of his own personal tragedies and limitations, cultivating affection and respect of his people. At yet another level, it is a story of the seventh incarnation of Lord Vishnu, incarnating as a human this time, combating evil, restoring justice in the land, fully aware of his divinity and yet resorting to using his superhuman powers only when absolutely necessary.
The story is as follows: Dasaratha, the king of Kosala, has been childless for a long time, and is anxious to produce an heir. He performs a ritual (Puthrakameshti Yagna) for the gods to bless him with progeny. The gods present him with a bowl of divine nectar. His three queens partake of this, and in due course four princes - Rama, Lakshmana and Shatrughna (twins), and Bharata - are born to them. Rama, being the eldest, is naturally being groomed as the future king. All the brothers are close-knit, with Lakshmana forming the closest bond with Rama. Together, they are schooled in archery. Vishwaamitra, one of the legendary seven sages of Hindu mythology, trains them in the art of firing missile-arrows imbued with power by secret chants that can cause them to shower fire or water on enemies, and even follow them through the seven worlds until they are killed.
Vishwamitra leads Rama and Lakshmana to Mithila, the capital city of the kingdom of Videha ruled by king Janaka. Janaka's daughter Sita (also called Janaki, Vaidehi, Mythili) is to wed, and the king is holding a contest to select the best prince for his daughter. Rama wins the contest and returns home to Ayodhya with his new bride.
The time comes for Dasaratha to coronate Rama as the next king. Kaikeyi, the third and youngest of Dasaratha's queens, reminds her husband of his promise to her a long time ago that he would grant her any two wishes she had. This happened on an occasion when Dasaratha was wounded in his chariot on the battlefield, and Kaikeyi saved his life by taking over the reins and driving the chariot to safety. Kaikeyi demands that her son Bharata be the next king, and that Rama is banished to the forest for fourteen years, in order to prevent him from damaging Bharata's rule. The king, unable to refuse these wishes agrees. The coronation preparations are halted and Rama told to prepare to leave for the forest. At first, Rama wants to go to the forest alone, but Sita and Lakshmana will have none of it and convince Rama that, for them, "Ayodhya is wherever Rama is".
The king descends into despair when the three leave for the forest, and dies soon afterwards. All this while, Bharata and Shatrughna have been away from the kingdom. They are summoned upon their father's death, and when they arrive, are told what has happened. Bharata is aghast at his mother's greed (ostensibly for his good), and promises that he will restore Rama as king. He travels to the forest to convince Rama to return to Ayodhya. Rama refuses on the grounds that he must obey his father's command but allows Bharata to take Rama's sandals back to Ayodhya so that Bharata can symbolically enthrone Rama's sandals and rule as regent for Rama.
The story details with the experiences of the trio in the forest, especially how the royals, used to soft living and multitudes of servants, train themselves to live frugally amongst nature and be self-sufficient. It also covers the interactions between them and the various hermits and sages living in the forest, some of who realize the divinity of Rama. Rama and Lakshmana frequently battle the forest demons that disturb the hermits' meditations.
One of the demons who had been defeated by them decides to take revenge. She describes the beauty of Sita to her brother, Ravana, the demon king of Lanka (modern day Sri Lanka). Ravana decides that he must possess Sita, and has one of his brothers take the form of a deer to attract Sita's attention. Sita sends out Rama to capture the deer for her as a pet. The deer leads Rama far away from their cottage, and when Rama realizes that this is no ordinary deer, he kills it. The dying demon shouts Sita's and Lakshmana's names in Rama's voice, causing Sita to send Lakshmana out to help Rama. When the cottage is thus unguarded, Ravana sweeps in, kidnaps Sita and flies off to Lanka. When Rama sees Lakshmana approaching him, he at once realizes the trick. They both run back to the cottage to find it empty.
The rest of the story is about how Rama and Lakshmana travel to Lanka to fight and kill the demon king and to get Sita back. They start out by travelling south (in the direction Ravana was seen to have flown with Sita), killing demons and helping hermits and sages along the away, until they reach Kishkinda, where Rama befriends Sugriva, the king of a troupe of monkeys. His belief that they're on the right track is reinforced when the monkeys show him a bundle of jewels that fell from the sky - Sita had removed her jewels and dropped them to earth while being carried away. Sugriva sends groups of monkeys in all four directions to scout out the location of Raavana. The group that travels south contains Hanumaan, Sugriva's minister. Being the son of the Wind God, Hanumaan is endowed with supernatural strength and powers. When the troupe reaches the southern tip of India and are at a loss as how they were to proceed, Hanumaan decides to leap across the sea to Lanka and continue the search there. He locates Sita imprisoned there, identifies himself, and assures her that help is coming. He also has skirmishes with the demon king's army and informs Ravana that his days are numbered.
Upon Hanumaan's return from Lanka, the entire monkey army and Rama and Lakshmana march to Lanka (building a bridge across the sea that Hanumaan leapt across), battle against Ravana's army for eighteen months and demolish the kingdom. Sita is restored to Rama. Rama commands Sita to walk through fire to prove that she had remained faithful to him during his absence, and Seetha passes through the fire unscathed.
By this time the required period of exile of fourteen years has come to an end. Rama returns to Ayodhya and is crowned as king. He rules as a just king for several decades. He exiles Sita to the forest when he overhears a conversation casting doubts on her fidelity: "unlike Sita, my wife has never left my household". In the forest, Sita, now pregnant with Rama's twins, is taken care of by the sage Vaalmiki (another one of the seven legendary sages of Hindu mythology). (Many stories in Hindu mythology have some autobiographical segments, where the author features in the story.) Rama's twin sons Lava and Kusha are born and brought up in the sage's hermitage.
As emperor, Rama performs a horse sacrifice (Ashwamedha Yagna) to enlarge his empire. (The horse sacrifice is a ritual where an emperor sends out a horse accompanied by a huge army to various neighboring lands. Into whichever kingdom the horse wanders, the local king can allow the horse to wander - signalling that his kingdom may be annexed, or tie up the horse - indicating that he's ready to battle the emperor's army to prevent his kingdom from being annexed. The horse wanders into the forest where Rama's twin sons live and they tie the horse, not knowing its significance. When confronted by the accompanying army, they refuse to untie the horse and soundly defeat the army. (They had been trained in arms by the sage Vaalmiki since he knew that one day they would be kings.) Rama hears of this and guesses that two youths at a hermitage who can defeat an entire army can be no ordinary children, and goes to see them himself and meets his sons for the first time. He also meets Sita again.
Some time later, when the sons are grown up, Sita decides that her time on the earth is nearing its end, and ends her life by asking mother earth to open and swallow her. The sons go Ayodhya to live with their father until they inherit the kingdom.
The epic contains the following books:
- Bala Kanda – Book of the Childhood (birth and training of the princes and marriage of the princes)
- Ayodhya Kanda – Book of Ayodhya (life in Ayodhya as a prince after marriage to Sita)
- Aranya Kanda – Book of the Forest (life in exile in the forest)
- Kishkindha Kanda – Book of Kishkindha (life in the kingdom of monkeys - on their search for the captured Seetha) [8]
- Sundara Kanda – Book of Auspiciousness (Hanumaan's journey to Lanka and his meeting with Seetha)
- Yuddha Kanda – Book of the War (battle between Raama's armies and Raavana's armies)
- Uttara Kanda – Book of the Afterword (Epilogue: Raama's life after returning to Ayodhya and Sita's second exile)
There have been speculations on whether the first and the last chapters of Valmiki's Ramayan were written by the original author. Many experts are of the opinion that they are integral parts of the book in spite of the many differences in style and some contradictions in content between these two chapters and the rest of the book.[9][10] It is believed that Uttar Kanda was written by Tulisadas because there is no reference to this chapter in Valmiki's Ramayan. These two chapters contain most of the interpolations found in the Ramayana, such as the miraculous birth of Rama and his divine nature as well as the numerous legends surrounding Ravana. It is also inferred that the story of Rama's beheading shudra Shambuka as well as the one relating to Shravana kumara were not written by Valmiki.
[edit] Characters
- Rama is the hero of this epic tale. He is portrayed as an incarnation of the god Vishnu. He is the eldest and the favorite son of the King of Ayodhya, Dasharatha. He is a popular prince loved by one and all. He is the epitome of virtue. Dasharatha, is forced by one of his wives Kaikeyi to command Rama to relinquish his right to the throne for fourteen years and go into exile . While in exile, Rama kills the demon king Ravana using an arrow.
- Sita is the beloved wife of Rama and the daughter of king Janaka. Sita is also known as Janaki. She is the incarnation of Goddess Lakshmi (Lord Vishnu's wife). Sita is the epitome of female purity and virtue. She follows her husband into exile and there gets abducted by Ravana. She is imprisoned on the island of Lanka by Ravan. Rama rescues her by defeating the demon king Ravana.
- Hanuman is a vanara belonging to the kingdom of Kishkindha. He is portrayed as an incarnation of Lord Shiva. He worships Rama and helps find Sita by going to the kingdom of Lanka crossing the great ocean.
- Lakshmana, the younger brother of Rama, who chose to go into exile with him.He is portrayed as an incarnation of the Sheshnag Kaal. He spends his time protecting Sita and Rama. He is forced to leave Sita, who was deceived by the demon Mareecha into believing that Rama was in trouble. Sita is abducted by Ravana upon him leaving her.
- Ravana, a rakshasa, is the king of Lanka. After performing severe penance for ten thousand years he received a boon from Brahma that he could not be killed by either gods, demons or spirits. He has ten heads and twenty arms, the former of which he began to cut off and throw into the sacrificial fire until Lord Brahma appeared to him. After getting his reward from Brahma, Ravana begins to lay waste the earth and disturbs the deeds of the good Rishis. Vishnu incarnates as the human Rama to defeat him, thus circumventing the boon given by Brahma.
- Dasharatha is the king of Ayodhya and the father of Rama. He has three queens, Kousalya, Sumitra and Kaikeyi, and three other sons; Bharata, Lakshmana and Shatrughna. Kaikeyi, Dasharatha's favourite queen forces him to make his son Bharata crown prince and send Rama into exile. Dashratha dies heartbroken after Rama goes into exile.
- Bharata is the second son of Dasharatha. When he learns that his mother Kaikeyi had forced Rama into exile and caused Dasharatha to die broken hearted, he storms out of the palace and goes in search of Rama. When Rama refuses to return from his exile to assume the throne, Bharata obtains Rama's sandals and places them on the throne as a gesture that Rama is the true king. Bharata then rules Ayodhya as the regent of Rama for the next fourteen years.
- Vishvamitra is the sage who takes Rama into the forest in order to defeat the demons destroying his Yagna ceremonies. On the way back he takes Rama into Mithila where Rama and Sita meet each other for the first time and Rama participates in her swayamvara.
[edit] Theological Significance
Rama, the hero of Ramayana, is a popular deity worshiped in the Hindu religion. Each year, many devout pilgrims trace his journey through India, halting at each of the holy sites along the way. The poem is not seen as just a literary monument, it serves as an integral part of Hinduism, and is held in such reverence that the mere reading or hearing of it, or certain passages of it, is believed by the Hindus to free them from sin and shower blessings upon the reader or listener. According to Hindu tradition, Rama is an incarnation (Avatar), of the god Vishnu. The main purpose of this incarnation is to demonstrate the righteous path (dharma) for all living creatures on Earth.
[edit] Contemporary versions
The TV serial by Ramanand Sagar contains a vast, near comprehensive collection of stories drawn from many different retellings of the Ramayana. A plot summary is found on the Ramayan (TV series) article.
Other contemporary versions of the Ramayana include Sri Ramayana Darshanam by Dr. K. V. Puttappa (Kuvempu) in Kannada and Ramayana Kalpavrikshamu by Viswanatha Satyanarayana in Telugu, both of which have been awarded the Jnanpith Award. A prose version called Geet Ramayan (Geet = song) in Marathi by G.D. (Gajanan Digambar) Madgulkar (also known as Ga Di Madgulkar or GaDiMA) was rendered in Music by Sudhir Phadke and is considered to be a masterpiece of Marathi literature. The popular Indian author R. K. Narayan wrote a shortened prose interpretation of the epic, and another modern Indian author, Ashok Banker, has so far written a series of six English language novels based on the Ramayana. In September 2006, the first issue of Ramayan 3392 A.D. was published by Virgin Comics, featuring the Ramayana as reinvisioned by author Deepak Chopra and filmmaker Shekhar Kapur.
The Ramayana has been adapted on screen as well, in a television series from the 1980s of the same name by producer Ramanand Sagar, which was based primarily off of the Ramcharitmanas and Valmiki Ramayana. In the late 90s, Sanjay Khan made a series called Jai Hanuman. This series not only recounted the stories of the birth, childhood and later life of Hanuman but also chronicled in detail the life of the various other characters in the Ramayana like Rama, Ravana, Sita, Meghanada, Mandodari, Dasharatha, Janaka, Bali and Sugreeva etc as well as some lesser known characters. This serial was based on various sources including Valmiki Ramayana, Ramacharitmanas, Krittivas Ramayana, Ananda Ramayana, Adhyatma Ramayana, Paumacariyam etc. A Japanese animated film called Rama - The Prince of Light was also released in the early 1990s.
US animation artist Nina Paley retold the Ramayana from Sita's point of view (with a secondary story about Paley's own marriage) in the animated musical Sita Sings the Blues.
Amboo Sharma, depicted in the Sahitya Akademi's "Whos who of Indian Writers" both as 'Amboo Sharma' and as 'Ambika Charan Mhamia' is a 74 year-old Rajasthani scholar and journalist living in Calcutta (Kolkata), India. He is the author of a modern day Ramayana in Rajasthani language named, AMBOO RAMAYANA. it is an epic written in thousands of verses and an original composition against a popular belief that it must also be a poetic translation of the original Valmiki Ramayana. Sharma has also written many a literary books in Rajasthani and most of them were published long ago. These include--MAHABHARAT SATSAI and YEESHU HAZARO, poetic translation of one thousand verses from Bible. All his published books are almost out of print but one copy of each can be seen at the National Library, Kolkata. Sharma has been publishing and editing a Rajasthani socio-literary monthly magazine, NENASI (named after the ancient historian of earstwhile Rajputana, Nainasingh Muhnot) for the last 30 years from Kolkata, West Bengal, India. His research work on Rajasthani Manuscripts has been published by The Asiatic Society, Calcutta.
[edit] See also
- Valmiki
- Rama
- Epic Poetry
- Mahabharata
- Hikayat Seri Rama
- Kambar (poet)
- Phra Lak Phra Lam
- Ramakien
- Reamker
- Rama's Bridge
- Ramavataram
- Ramayan 3392 A.D.
[edit] References
- Milner Rabb, Kate, National Epics, 1896 - See eText Project Gutenburg
- Raghunathan, N. (Trans), Srimad Valmiki Ramayanam, Vighneswara Publishing House, Madras (1981)
- A different Song - Article from "The Hindu" August 12, 2005 - [2]
- Dr. Gauri Mahulikar Effect Of Ramayana On Various Cultures And Civilisations, Ramayan Institute
- Goldman, Robert P., The Ramayana of Valmiki: An Epic of Ancient India Princeton University Press, 1999 ISBN 0-691-01485-X
- Arya, Ravi Prakash (ed.). Ramayana of Valmiki: Sanskrit Text and English Translation. (English translation according to M. N. Dutt, introduction by Dr. Ramashraya Sharma, 4-volume set) Parimal Publications: Delhi, 1998 ISBN 81-7110-156-9
- Murthy, S.S.N.- Article from "EJVS" A Note on RAmAyaNA
Electronic Journal of Vedic Studies (EJVS), Vol.10 (2003), Issue 6 (Nov.14) pp1-18. (©) ISSN 1084 -7561 [3]
[edit] Footnotes
- ^ Note that the cerebral ṇ is due to infection by the word-initial r, see sandhi
- ^ About 480,002 words, or a quarter of the length of the full text of the Mahābhārata, or about four times the length of the Iliad.
- ^ Romesh Dutt, "Epilogue by the Translator", Ramayana, The Epic of Rama, Prince of India, London, J.M. Dent 2nd ed., (1902) p. 183. Dutt cites Ramayana, Book VII, "Uttra-Kinda".
- ^ Brockington, John (2003), "The Sanskrit Epics", in Flood, Gavin, Blackwell companion to Hinduism, Blackwell Publishing, pp. 116-128, ISBN 0-631-21535-2
- ^ Goldman, Robert P., The Ramayana of Valmiki: An Epic of Ancient India pp. 31
- ^ Romesh Dutt, "Epilogue", Ramayana (1902) as cited, p. 181.
- ^ Robert P. Goldman, The Ramayan of Valmiki: An Epic of Ancient India, pp 5
- ^ The Mythical landscape of Hampi Ruins is believed to be the anciant "Monkey Kingdom" [1]
- ^ Raghunathan, N. (trans.), Srimad Valmiki Ramayana
- ^ Arya, R. P. (ed.), Ramayan of Valmiki
garuda
గరుత్మంతుడు హిందూ పురాణాలలో ఒక గరుడ పక్షి (గ్రద్ద). శ్రీమహావిష్ణువు వాహనంగా గరుత్మంతుడు ప్రసిద్ధి. ఇతడు మహాబలశాలి. కాని వినయశీలి. ఆర్త్రత్రాణపరాయణుడైన శ్రీమహావిష్ణువు ఎక్కడికి వెళ్లాలనుకున్నా గరుత్మంతుదు సిద్ధంగాఉంటాడు. వెంటనే విష్ణువు గరుడారూఢుడై వెళ్లి ఆపన్నులను రక్షిస్తూ ఉంటాడు.
విషయ సూచిక[దాచు] |
[మార్చు] అనూరుని శాపం
కశ్యప ప్రజాపతి తన భార్యలైన వినత, కద్రువ లకు సంతానం కోసం పుత్రకామేష్టి యాగం చేస్తాడు. కద్రువ కోరిక ప్రకారం వెయ్యి పొడుగాటి శరీరం కలిగిన సంతానం, వినత కోరిక ప్రకారం ఇద్దరు ప్రకాశవంతమైన సంతానాన్ని కశ్యప ప్రజాపతి కోరుకొంటాడు. కద్రువకు వెయ్యి అండాలు, వినతకు రెండు అండాలు పుడతాయి. కద్రువకు అండాలనుండి వాసుకి, ఆదిశేషుడు ఆదిగా గల వెయ్యి పాములు జన్మిస్తాయి. వినత అది చూసి తొందరపడి తన ఆండాన్ని చిదుపుతుంది. అందునుండి కాళ్లు లేకుండా, మొండెము మాత్రమే దేహముగా కలిగిన అనూరుడు జన్మిస్తాడు. అనూరుడు అంటే ఊరువులు(తొడలు) లేనివాడు అని అర్థం. అనూరుడు తల్లితో నువ్వు సవతి మత్సరముతో నన్ను చిదిపావు కాబట్టి నువ్వు నీ సవతి కి దాసీగా ఉండు. రెండవ అండాన్ని భద్రంగా ఉంచు. అందునుండి జన్మించినవాడు నీ దాస్యాన్ని విడుదల చేస్తాడు అని చెబుతాడు. సప్తాశ్వాలను పూన్చిన సూర్యుని రథానికి రథసారథి గా అనూరుడు వెళ్లిపోతాడు.
[మార్చు] వినత - కద్రువ ల పందెం
వినత, కద్రువ లు ఒక రోజున సముద్రపు ఒడ్డుకు వెళ్ళినప్పుడు క్షీర సాగరమథనము లో వచ్చిన ఉచ్చైశ్రవము అనే ఇంద్రుడి గుర్రము దూరముగా కనిపించింది. అప్పుడు దూరముగా కనిపిస్తున్న గుర్రమును చూసి, కద్రువ తన సవతి తో "చూడు ఆ ఉచ్చైశ్రవము శరీరం అంత తెల్లగా ఉన్నా తోక నల్లగా ఉన్నది" అని అంటుంది. ఉచ్చైశ్రవము తోక తెల్లగా ఉండడం చూసిన వినత, లేదు దాని తోక తెల్లగ ఉన్నదని అంటుంది. దీనితో కద్రువకు మనస్సులో పట్టుదల పెరిగి పందెం వేదాము , తోక తెల్లగా ఉంటే నేను నీకు దాస్యం చేస్తాను, నల్లగా ఉంటే నువ్వు నాకు దాస్యం చేయాలి అంటుంది. వినత పందానికి అంగీకరిస్తుంది. ఆ రోజు పొద్దు పోయిందని తరువాతి రోజు వచ్చి ఆ గుఱ్ఱాన్ని చూడవచ్చని ఇద్దరు అంగీకరించుకొని వారి ఇండ్లకి వెళ్ళిపోతారు.
[మార్చు] సంతానానికి కద్రువ శాపం
కద్రువ ఇంటికి వెళ్ళి తన సంతానాన్ని పిలిచి పందెం గురించి చెప్పి ఆ గుఱ్ఱం తోక కు చుట్టుకొని తోక నల్లగా ఉండేటట్లు చేయమని కొడుకులను అడుగుతుంది. కొడుకులు దానికి అంగీకరించక పోయేసరికి కోపముతో మాతృ వాక్యపరిపాలన చెయ్యని మీరందరు పరీక్షిత్తు కొడుకు జనమేజయుడు చేసే సర్పయాగం లో మరణిస్తారు అని శపిస్తుంది. అది విన్న కర్కోటకుడు అమ్మా నేను వెళ్లి ఆ గుఱ్ఱం తోక కు చుట్టుకొని నల్లగా కనిపించేటట్లు చేస్తాను అని అంటాడు.
తరువాతి రోజు వినత, కద్రువ లు వెళ్ళి చూడగానే గుఱ్ఱం తోక కర్కోటకుడు చుట్టుకోవడం వల్ల నల్లగా కనిపిస్తుంది. అది చూసి వినత బాధ పడి తాను దాస్యం చేయడానికి అంగీకరిస్తుంది.
[మార్చు] గరుత్మంతుని జననం
కొన్ని రోజులకు గరుత్మంతుడు పుడతాడు. గరుడుడిని చూసి కద్రువ, "వినతా! నువ్వు దాసీ వి కాబట్టి నీ కుమారుడు కూడా నా దాసుడే అని గరుడుడిని కూడా దాసీవాడు గా చేసుకొంటుంది. గరుత్మంతుడు తన సవతి తమ్ముళ్లను తన వీపు మీద ఎక్కించుకొని తిప్పుతూ ఉండేవాడు. ఒకరోజు ఇలా త్రిప్పుతుండగా గరుత్మంతుడు సూర్యమండలం వైపు వెళ్లి పోతాడు. ఆ సూర్యమండలం వేడికి ఆ సర్పాలు మాడి పోతుంటే కద్రువ ఇంద్రుడిని ప్రార్థించి వర్షం కురిపిస్తుంది. ఆ తరువాత గరుత్మంతుడిని దూషిస్తుంది.
దానితో దుఃఖితుడై గరుత్మంతుడు తనది, తన తల్లిది దాసీత్వం పోవాలి అంటే చేయవలసిన కార్యాన్ని అడుగుతాడు. అప్పుడు కద్రువ కుమారులు, ఆలోచించి అమృతం పొందాలనే కోరికతో తమకు అమృతం తెచ్చి ఇస్తే గరుత్మంతుడి మరియు వినత ల దాసీత్వం పోతుందని చెబుతారు.
[మార్చు] గరుత్మంతుని దాస్యవిముక్తి
గరుత్మంతుడు అమృతం తీసుకొని వెళ్ళుతుంటే మార్గమధ్యములో ఇంద్రుడు కనిపించి "నాయనా గరుత్మంతా! అమృతం నువ్వు తీసుకొని వెళ్ళడం తగదు. అందరికి అమరత్వం సిద్దించరాదు" అని అంటాడు. అప్పుడు గరుత్మంతుడు - ఇంద్రుడు ఒడంబడిక చేసుకొంటారు. గరుత్మంతుడు అమృతకలశం తీసుకొని వెళ్ళి తన సవతి కుమారులకు ఇచ్చేటట్లు, అలా ఇవ్వగానే ఇంద్రుడు వచ్చి ఆ కలశాన్ని తీసుకొని పారిపోయేటట్లు. గరుత్మంతుడు వెళ్ళి ఆ కలశాన్ని తన సవతి సోదరులకు ఇచ్చి దర్భ ల పై ఉంచుతాడు. అమృతం ఇచ్చిన వెంటనే గరుత్మంతుడి దాసీత్వము, అతడి తల్లి దాసీత్వము పోతుంది.
[మార్చు] సర్పాలకు ద్విజిహ్వత్వం
అమృతం సేవించడానికి ముందుగా పవిత్రులవ్వాలనే ఉద్దేశంతో ఆ పాములు స్నానం చెయ్యడానికి వెళ్తాయి. అవి అలా స్నానానికి వెళ్లిన తడవుగా ఇంద్రుడు వచ్చి ఆ అమృతకలశాన్ని ఎత్తుకొని పోతాడు. స్నానం చేసి వచ్చి జరిగింది గ్రహించి సర్పాలు బాధ పడతాయి. అయినా ఆశ చావక , ఆ పాములు దర్భలపై ఉంచి నప్పుడు ఒలికిన అమృతాన్ని తమ నాలుకతో నాకుతాయి. ఆ విధంగా నాకడం వల్ల వాటి నాలుకలు చీలి పోతాయి. ఆవిధంగా సర్పాలకు ద్విజిహ్వత్వం (రెండు నాలుకలు) సిద్ధించింది.
[మార్చు] ఉపసంహారం
ఆ విధంగా తల్లికి దాస్యవిముక్తి కలిగించి, తాను శ్రీమహావిష్ణువుకు వాహనంగా వెళ్లిపోతాడు. సర్వ శక్తిమంతుడు అయి ఉండిన్నీ, తల్లి మాటకోసం సవతి సోదరులను వీపున మోస్తూ, అవమానాలను భరించి, తల్లికీ, తనకూ కూడా ఉన్న దాస్యబంధనాలను ఛేదించుకొని ఉన్నత స్థానానికి వెళ్లిన గరుత్మంతుడు ప్రాతస్స్మరణీయుడు.
పరశురాముడు
వికీపీడియా నుండి
శ్రీమహావిష్ణువు దశావతారములలో పరశురామావతారము (Parasurama Incarnation) ఆరవది. త్రేతాయుగము ఆరంభములో జరిగినది. అధికార బల మదాంధులైన క్షత్రియులను శిక్షించిన అవతారమిది. పరశురాముని భార్గవరాముడు, జామదగ్ని అని కూడా అంటారు.
విషయ సూచిక[దాచు] |
[మార్చు] పరశురాముని జన్మవృత్తాంతం
కుశ వంశానికి చెందిన మహారాజు గాధి. ఒకసారి భృగు వంశానికి చెందిన ఋచీకుడు అనే మహర్షి గాధి దగ్గరికి వెళ్ళి ఆయన కూతురు సత్యవతిని తనకిచ్చి వివాహం చెయ్యమని కోరగా ఆ మహారాజు నున్నటి శరీరం నల్లటి చెవులు గల వెయ్యి గుర్రాలు ఇమ్మని కోరుతాడు. ఋచీకుడు వరుణుని ప్రార్థించి వెయ్యి గుర్రాలు తెచ్చి సత్యవతిని పెళ్ళి చేసుకొన్నాడు. ఇలా జరుగుతుండగా ఒక రోజు సత్యవతి ఋచీకుని దగ్గరకు వచ్చి తనకు, తన తల్లికి పుత్రసంతానం ప్రసాదించమని కోరగా ఉచీకుడు యాగం చెసి విప్రమంత్రపూతం అయిన ఒక హవిస్సు, రాజమంత్రపూతం అయిన ఒక హవిస్సు తయారుచేసి స్నానికి వెళ్ళతాడు. సత్యవతి ఈ విషయం తెలియక రాజమంత్రపూతమైన హవిస్సు తను తీసుకొని విప్రమంత్రపూతమైన హవిస్సు తల్లికి ఇస్తుంది. ఋచీకునికి సత్యవతి విషయం తెలిపి ప్రాధేయపడగా తనకొడుకు సాత్వికుడిగ ఉండి, మనుమడు ఉగ్రుడు అవుతాడు అని పల్కుతాడు. ఋచీకుని కుమారుడు జమదగ్ని. జమదగ్ని కొడుకు పురుషోత్తమాంశతొ జన్మించినవాడు పరశురాముడు. గాధి కొడుకే విశ్వామిత్రుడు. భృగు వంశాను చరితంగా జమదగ్నికి కూడా కోపము మెండు.ఆయన పత్ని రేణుకాదేవి. జమదగ్ని, రేణుకల చిన్న కొడుకు పేరు పరశురాముడు. పరశురాముడు శివుని వద్ద అస్త్రవిద్యలను అభ్యసించి, అజేయ పరాక్రమవంతుడై, ఆయన నుండి అఖండ పరశువు (గండ్ర గొడ్డలి) పొంది, పరశురాముడైనాడు.
[మార్చు] కార్తవీర్యునితో వైరం
హైహయ వంశజుడైన కార్తవీర్యార్జునుడు శాపవశమున చేతులు లేకుండా జన్మించాడు. గొప్ప తపస్సుచేసి, దత్తాత్రేయుని ప్రసన్నము చేసుకొని, వేయి చేతులు పొంది, మహావీరుడైనాడు. ఒకమారు ఆ మహారాజు వేటకై వెళ్ళి, అలసి జమదగ్ని ఆశ్రమానికి చేరుతాడు. ఆ మహర్షి కార్తవీర్యార్జునునికి, ఆయన పరివారానికి పంచభక్ష్యాలతొ భోజనం పెడతాడు. ఆ మహర్షి ఆర్భాటం చూసిన కార్తవీర్యార్జునుడు ఆశ్చర్యపడి, దీనికి కారణం అడుగగా జమదగ్ని తన దగ్గర కామధేనువు సంతానానికి చెందిన గోవు వల్ల ఇది సాధ్యపడింది అని తెలుపాడు. ఆ గోవును తనకిమ్మని ఆ మహారాజు కోరతాడు. జమదగ్ని నిరాకరిస్తాడు. కార్తవీర్యార్జునుడు బలవంతంగా ఆ గోవుని తోలుకుపోతాడు. పరశురాముడు ఇంటికి వచ్చి విషయం గ్రహించి మాహిష్మతికి పోయి కార్తవీర్యార్జునునితో యుద్దంచేసి అతని వెయ్యిచేతులు, తలను తన అఖండ పరశువుతో ఛేదిస్తాడు. ఈ విషయాన్ని తన తండ్రికి విన్నవించగా తండ్రి మందలించి పుణ్యతీర్దాలు సందర్శించి రమ్మంటాడు. ఒక సంవత్సరం పాటు వివిధ పుణ్యక్షేత్రాలు దర్శించి వస్తాడు.
కాలం ఇలా నడుచుచుండగా ఒకసారి రేణుక నీటి కొరకు చెరువుకు వెళ్తుంది. అక్కడ గంధర్వుల జలకేళి చూస్తూ ఉండటం వల్ల తిరిగి రావడం ఆలస్యమౌతుంది. కోపించిన జమదగ్ని ఆమెను సంహరించవలెనని కొడుకులను ఆదేశిస్తాడు. పెద్దకొడుకులు అందుకు సమ్మతించరు. తల్లిని, సోదరులను సంహరించమని జమదగ్ని పరశురాముని ఆదేశించగా, అతడు తండ్రి చెప్పినట్లే చేస్తాడు. జమదగ్ని సంతోషించి ఏమైనా వరము కోరుకొమ్మనగా పరశురాముడు తల్లిని, సోదరులను బ్రతికించమంటాడు. ఈ విధముగా పరశురాముడు తన తల్లిని సోదరులను తిరిగి బ్రతికించుకొంటాడు.
ఒకరోజు పరశురాముడు ఇంట్లోలేని సమయం చూసి, కార్తవీర్యార్జునుని కుమారులు జమదగ్ని తల నరికి మాహిష్మతికి పట్టుకు పొతారు. పరశురాముని తల్లి రేణుక తండ్రి శవంపై పడి రోదిస్తూ 21 మార్లు గుండెలు బాదుకుంటుంది. పరశురాముడు మాహిష్మతికి పోయి కార్తవీర్యార్జునుని కుమారులులను చంపి జమదగ్ని తలను తెచ్చి మెండానికి అతికించి బ్రతికిస్తాడు.
ఆ తరువాత పరశురాముడు యావత్ క్షత్రియ జాతిపై ఆగ్రహించి వారిపై 21 మార్లు దండెత్తి క్షత్రియవంశాలను నాశనం చేస్తాడు. శ్యమంతక పంచకమనే 5 సరస్సులను క్షత్రియుల రక్తంతో నింపి పరశురాముడు తల్లిదండ్రులకు తర్పణం అర్పిస్తాడు. దశరథునివంటి కొద్దిమంది రాజులు గోవుల మందలలో దాగుకొని తప్పుకొన్నారు. తరువాత పరశురాముడు భూమినంతటినీ కశ్యపునకు దానమిచ్చి తాను తపస్సు చేసుకోవడానికి వెళ్ళిపోయాడు.
[మార్చు] రామాయణంలో పరశురాముడు
సీతా స్వయంవరంలో శ్రీ రాముడు శివ ధనుస్సును విరచిన తరువాత సీతారాముల కల్యాణం జరిగింది. తన గురువైన శివుని విల్లు విరచినందుకు పరుశురాముడు కోపించి, రామునిపై యుద్ధానికి సిద్ధపడ్డాడు. దశరధుని అభ్యర్ధనలను, రాముని శాంత వచనాలనూ పట్టంచుకొనలేదు. చేతనైతే ఈ విష్ణుచాపాన్ని ఎక్కుపెట్టమని తన ధనస్సును రామునకిచ్చాడు. రాముడు దానిని అవలీలగా ఎక్కుపెట్టాడు. రామచంద్రమూర్తి ఎక్కుపెట్టిన బాణాన్ని ఎక్కడకు విడవాలి అని అడుగగా తన తపోశక్తి కొట్టై మని చెప్పి తాను మహేంద్రగిరిపై తపస్సు చేసికోవడానికి వెళ్ళిపోయాడు. ఆ విధంగా ధనస్సును పరశురాముడు రామునకు అందించినపుడు పరశురామునికీ రామునికీ భేదం లేదని ఇద్దరికీ అవగతమైనది.
[మార్చు] మహాభారతంలో పరశురాముడు
మహాభారతంలో పరశురాముడు ముగ్గురు వీరులకు గురువైనాడు. గంగాదేవి అభ్యర్ధనపై భీష్మునకు అస్త్రవిద్యలు బోధీంచాడు. తరువాత అంబికను వివాహంచేసుకొనమని చెప్పగా ఆజన్మబ్రహ్మచర్యవ్రతుడైనందున భీష్ముడు అందుకు తిరస్కరించాడు. ఇద్దరికీ జరిగిన మహాయుద్ధంలో ఎవరూ వెనుకకు తగ్గలేదు. దేవతల అభ్యర్ధనమేరకు యద్ధం నిలుపబడింది.
కర్ణుడు తాను బ్రాహ్మణుడనని చెప్పి పరశురాముని వద్ద శిష్యునిగా చేరాడు. తరువాత కర్ణుని అబద్ధాన్ని తెలిసికొన్న పరశురాముడు యుద్ధకాలంలో విద్యలు గుర్తుకు రావని శపించాడు.
ద్రోణాచార్యుడు కూడా పరశురాముని వద్ద దివ్యాస్త్రాలను గ్రహించాడు. అర్జునుడు కూడా మహేంద్ర పర్వతంపై పరశురాముని దర్శించుకొన్నాడు.
[మార్చు] మరికొన్ని విషయాలు
- స్కాంద పురాణం ప్రకారం పరశురాముడు వైశాఖ శుద్ధ తదియ నాడు జన్మించినట్లుగా పేర్కొనబడినది. అందువలన ఆ రోజు పరశురామ జయంతి జరుపుకుంటారు.
- పరశురాముడు దత్తాత్రేయుని వద్ద శిష్యునిగా చేరి అనేక విద్యలను నేర్చుకొన్నాడు. ఈ అంశాలు స్కాంద పురాణం లొ వివరించబడింది.
- ఒకమారు పరశురాముడు శివుని దర్శించబోగా ద్వారం వద్ద వినాయకుడు అడ్డగించాడు. కోపంతో పరశురాముడు తన పరశువును విసిరేశాడు. తన తండ్రియైన శివుని ప్రసాదమైన పరశువుపై గౌరవంతో వినాయకుడు ఆ పరశువుతో తన దంతం విరిగేలా సమర్పించుకొన్నాడు.
- పరశురాముడు చిరంజీవి. కల్క్యవతారమునకు విద్యలుపదేశిస్తాడనీ, తరువాతి మన్వంతరములో సప్తర్షులలో ఒకడవుతాడనీ కధ.
- పరశురాముడు పూర్ణావతారము కాదనీ, అవశేషావతారమనీ అంటారు. కనుక పరశురాముని స్తోత్రాలూ, మందిరాలూ చాలా తక్కువ.
- భూమినంతటినీ కశ్యపునకు దానమిచ్చిన తరువాత పరశురామునికి తపస్సు చేసికోవడానికి చోటు లేదు. ఆయన తన పరశువును సముద్రంలోకి విసిరేయగా, ఆయనపై గౌరవంతో అంతవరకు సముద్రుడు వెనుకకు తగ్గాడు. అలా వెలువడిన భూభాగమే నేటి కేరళ అని నమ్మిక. ఇలా వెలువడ భూమి లొ గల 7 ప్రదేశాలను పరశురామక్షేత్రాలు అని అంటారు.
- కేరళలో తిరువనంతపురం దగ్గర, తిరువళ్ళంలో కరమణ నది ఒడ్డున ఒక పురాతనమైన పరశురామ మందిరం ఉన్నది. ఇది 2వేల సంవత్సరాలనాటిదంటారు. ఇక్కడ పితృదేవతలను పూజించడం ఆచారం.
[మార్చు] స్తోత్రాలు
- రామదాసు రచించిన దాశరధీ శతకములో పరశురాముని స్తుతి
-
- ఇరువదియొక్క మాఱు ధరణీశులనెల్ల వధించి తత్కళే
- బర రుధిర ప్రవాహమున బైతృక తర్పణమొప్పజేసి భూ
- సురవరకోటికిన్ ముదము సొప్పడ భార్గవరామమూర్తివై
- ధరణినొసంగితీనె కద దాశరధీ కరుణా పయోనిధీ.
- జయదేవుని దశావతార స్తుతి నుండి
-
- క్షత్రియ రధిర మయే జగదపగతపాపమ్
- స్నపయసి పయసి శమిత భవ తాపమ్
- కేశవ! ధృత భృగుపతి రూప!
- జయ జగదీశ ! హరే!
Subscribe to:
Posts (Atom)